Παρασκευή 13 Απριλίου 2018



13 Απριλίου 1204
Η Αλωσις

           
Σήμερα, 13 Απριλίου 2018, συμπληρώνονται 814 χρόνια από την πρώτη Αλωση της Κωνσταντινούπολης, Αλωση που τελέστηκε όχι από Μουσουλμάνους αλλά από Χριστιανούς. Η αποσιώπηση της σημασίας του 1204- χρονολογία κατά την οποία κατεστράφη ολοσχερώς η Κωνσταντινούπολη από τους Σταυροφόρους, η καθοριστική Αλωση που αποσύνθεσε και συμπαρέσυρε το χιλιόχρονο οικοδόμημα του Βυζαντίου, συσκοτίζει στους νεοΕλληνες την διαδικασία συγκρότησης του νεώτερου Ελληνισμού και της συνέχειάς του με τον Βυζαντινό, ότι δηλαδή ο νεώτερος Ελληνισμός άρχισε να διαμορφώνεται μέσα στο Βυζάντιο.

Παραλλήλως υποβαθμίζεται- εάν δεν αποκρύβεται κιόλας, η τεράστια και συνεχής ευθύνη της Δύσης έναντι του Ελληνισμού και οι συμπλεγματικώς εκδηλούμενες ενοχές της εσαεί.

Η μετατροπή της Δύσης- που  (τότε) έβγαινε από τον Μεσαίωνα σε κυρίαρχη δύναμη  είχε  την -εκ των ουκ άνευ- προυπόθεση της λεηλασίας του συσσωρευμένου πλούτου (υλικού και πνευματικού) και τόν έλεγχο τού εμπορίου του ευρύτερου ελληνικού-Βυζαντινού και αραβικού κόσμου, ούτως ώστε να μεταφερθεί το κέντρο βάρους της Ευρώπης από την Ανατολή στην Δύση και από την Μεσόγειο στον Βορρά.

Γράφει ο Ντόναλντ Νίκολ[1] : Το ψυχολογικό πλήγμα της Αλωσης συνδυάσθηκε με την βάρβαρη συμπεριφορά των σταυροφόρων, που δήωσαν και λεηλάτησαν την Πόλη...Οι Βυζαντινοί δυσκολεύονταν να πιστέψουν πως οι άνθρωποι αυτοί ήταν χριστιανοί με οποιαδήποτε ερμηνεία του όρου.

Επισης ο Αραβας Αμίν Μααλούφ[2]  : διηγείται ο σύγχρονος της Αλωσης ιστορικός της Μοσούλης Ιμπν αλ- Αθίρ: Η πόλη αλώθηκε...εικόνες, αγάλατα, βιβλία, αμέτρητα αντικείμενα τέχνης, μνημεία του ελληνικού βυζαντινού πολιτισμού εκλάπησαν ή καταστράφηκαν και χιλιάδες κάτοικοι σφαγιάστηκαν.

Ο σερ Εντουιν Πήαρς[3] γράφει: Σκοπός μου είναι να επιστήσω την προσοχή του αναγνώστη στην πολιτική διάσταση της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, να υποδείξω ότι, η αυτοκρατορία είχε αγωνιστεί διαρκώς και εν πολλοίς επιτυχώς επί εκατόν πενήντα έτη κατά των δυνάμεων της Ασίας και είχε αναλώσει τις δυνάμεις της εν μέρει στον εν λόγω αγώνα και εν μέρει στον εκπολιτισμό των φυλών που είχαν συρρεύσει στην αυτοκρατορία και ότι, μόνο όταν κτυπήθηκε πισώπλατα δεν μπόρεσε να υπερασπιστεί τον εαυτό της...και ότι, η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους υπήρξε η αιτία που επέφερε την πτώση...και κατέστησε την τελική άλωσή της εκ μέρους των Τούρκων βέβαιη και ευχερή...Η Κωνσταντινούπολη υπήρξε επί αιώνες το ισχυρότερο οχηρό άμυνας κατά της Ασίας. Οι Δυτικοί είχαν κάθε συμφέρον να την διατηρήσουν και να την ενισχύσουν. Αντ' αυτού εξαπέλυσαν ουσιαστικά την Ασία μέσα στους κόλπους της Ευρώπης...Το έγκλημα της 4ης Σταυροφορίας παρέδωσε την Κωνσταντινούπολη και την Βαλκανική χερσόνησο σε έξι αιώνες βαρβαρότητας.

Ο  Klaus Oehler γράφει πάλι [4] :Για περισσότερο από χίλια χρόνια, το Βυζάντιο αποτέλεσε την έπαλξη υπό την προστασία της οποίας ζούσε ολόκληρος ο δυτικός κόσμος. Μέσα σε αυτήν την ασφαλή ζώνη ήταν που μπόρεσε να αναπτυχθεί ο δυτικός πολιτισμός...Η διαδεδομένη φλυαρία (από Ελληνες κυρίως “ειδικούς) περί δήθεν χιλιετούς παρακμής της Ανατολικής Ρωμαικής Αυτοκρατορίας αντιφάσκει προς την τιτάνια στρατιωτική προσπάθεια των τάχα παρηκμασμένων Βυζαντινών...Στο Βυζάντιο- και όχι στην Λατινική Δύση- βρήκε η παράδοση της ελληνικής αρχαιότητας την φυσική της συνέχεια...

Τέλος, αποκαλυπτικό των αρπάγων Δυτικών είναι το βιβλίο του Τσάρλς Φρήμαν: “Τα άλογα του Αγίου Μάρκου”. Εκδ. Ωκεανίδα, Αθήνα, 2006, οι 363 σελίδες του οποίου είναι γεμάτες από τα πάσης φύσεως λάφυρα που μεταφέρθηκαν στην Δύση.

            Καιρός να αναστοχαστούμε'  η αποδοχή του “1204” ως κομβικού σημείου της ιστορίας μας θα διαλύσει την εξωραισμένη εικόνα της Δύσης, θα μας κάνει πραγματιστές στο τι να (μην) περιμένουμε από την Ευρώπη και θα μας οδηγήσει σε ρεαλιστικές επιλογές, πιθανότατα σωτήριες στην περίοδο συνολικής παρακμής που βιώνουμε.



[1]   Το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας”, εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα, 1997, σελ. 17.
[2]   Οι Σταυροφορίες από τη σκοπιά των Αράβων”. Εκδ. Λιβάνη, Αθήνα, 1983, σελ. 285-286.
[3]   1204 Η άλωση της Κωνσταντινούπολης”. Εκδ Στοχαστής, Αθήνα, σελ. 19-20 και 416.
[4]    Η συνέχεια στην Ελληνική Φιλοσοφία..., εκδ. Παρουσία, Αθήνα, 2000, σσ.46-47